Zijnsoriëntatie: met zicht op Zijn!

In zijnsgeoriënteerde begeleiding gaat het niet zozeer over leren gelukkig zijn. Al is het de motivatie van bijna al mijn klanten en studenten: weg van pijn en verdriet, op zoek naar rust en geluk. Zijnsoriëntatie betekent letterlijk: je oriënteren op Zijn, de altijd al aanwezige gronddimensie van het bestaan. De titel van mijn workhops ‘Met zicht op Zijn’ verwijst daarnaar. Het zicht gaat over het leren zien van onze spiritdimensie die altijd aanwezig is, maar waar we zelden contact mee hebben. Dat betekent een radicale verschuiving van onze manier van kijken. Je redt het niet met het verzamelen van kennis, het leren begrijpen, het mentale grijpen!

In Zijnsoriëntatie gaat het dus meer over opdelven wat bedolven is geraakt, in the picture krijgen wat uit het zicht is geraakt, dan om bijleren. Zien dat de wolk van onze psyche het zicht belemmert van de open, stralende hemel van Zijn. Een spirituele dimensie waarin alles welkom is: lelijk en mooi, pijn en schoonheid. Want als we eerlijk zijn zullen we moeten toegeven dat we onszelf meestal ervaren vanuit een bezorgde psyche, die altijd onderweg is naar iets beters, nooit rust kent, altijd commentaar geeft, alles opdeelt in goed of slecht, onszelf meestal fout vindt, en de ander als vijand beschouwt. We leven verkrampt. Kort door de bocht misschien. Alhoewel.

Hans Knibbe heeft het ooit zo verwoordt:
“Iedereen leeft verkrampt, tenzij hij verlicht is. Met verkrampt bedoel ik niet dat je af en toe gespannen bent, maar dat je algemene manier van zijn gekarakteriseerd wordt door spanning, vernauwing, angst, ongemak en onvoldaanheid. Ik denk dat iedereen die serieus is en eerlijk naar zichzelf kijkt, kan constateren dat hij op een onvolkomen, gebrekkige manier leeft. Op een of andere manier ontbreekt er glorie, waardigheid, schoonheid en geluk.”

Het raakt mij telkens weer als ik die woorden lees: glorie, waardigheid, schoonheid en geluk. Daar is het mij om te doen. Daarover gaat Zijnsoriëntatie. Dat wil ik leven en delen. Zelf kan ik nu zien dat ik een flink deel van mijn leven verkrampt heb rondgelopen. Het was mijn gewoontestaat geworden. Ik kende eigenlijk niets anders. Tot ik in 2006 aanklopte in de School voor Zijnsoriëntatie en mijn leraren mij lieten proeven van mijn lichte, vrije en ongecompliceerde aard, mijn Zijnsaard. Sindsdien heeft het me nooit meer losgelaten.
Aan de ene kant is het het meest natuurlijke, liefdevolle en leuke wat er is: je vrije aard leven. Maar aan de andere kant vraagt het veel discipline om niet telkens weer in die vernauwing van de psyche te glijden – in ons bekende, geconstrueerde zelf- en wereldbeeld, dat meestal neerhalend is. En dat vergt enige oefening en discipline.
Want ieder van ons zet zichzelf keer op keer gevangen in deze gevlochten ruimte van gewoontes en conditioneringen.

Dit noemen we de IK-kramp: het is een gebaar van zelfbescherming dat op alle niveaus van ons wezen tot verkramping leidt: fysiek, energetisch, gevoelsmatig, relationeel… en ons belemmert om los en vrij te zijn!

Mensen zijn complex en Zijnsoriëntatie is dat ook. Er zijn geen pasklare antwoorden of oplossingen. Het is een bewustzijnstraining die ons hele wezen aanspreekt. Het gaat over de psyche en de spirit, over het lichaam en de geest. Daarom mediteren we en doen we lichaamswerk. We maken dankbaar gebruik van de kennis van de psychoanalytische therapie. En we laten ons inspireren door een leraar of begeleider die ons in contact brengt met het mysterieuze, open gewaarzijn: de ruimte van Zijn.
Er is veel theorie ontwikkeld in het 25-jarige bestaan van de School. Er staan meer dan tien boeken in mijn boekenkast en elke semester verschijnt De Cirkel, het tijdschrift met de laatste ontwikkelingen binnen de school en de visie.

Maar altijd wordt de spirit op nummer één gezet. Onze spirit staat voor heelheid, openheid, vrijheid en gemak: onze natuurlijke aard. We laten ons inspireren door het boeddhisme, dat veel diepgaand onderzoek heeft gedaan naar de oorspronkelijke aard van onze geest – the nature of mind – die van zichzelf, in den beginne, volkomen open en vrij is. De natuurlijke staat is een ongekunstelde, zichzelf dragende staat, onafhankelijk van onze bemoeienis.
We kunnen hem niet creëren, veroveren of kwijtraken. Het is geen positie in onze geest.
Het is de grond of de aard van onze geest. Alle bewegingen, gevoelens, gedachten en impulsen, van de meest wilde tot de meest heilige, hebben deze natuurlijke grond gemeenschappelijk.

Dat betekent niet dat we gaan wonen in een roze wolk. Het betekent niet dat we het lelijke, het rauwe of het moeilijke negeren.
Mijn collega Annemie Peeters verwoordt het heel persoonlijk in Change magazine:
“Ik zie meer en meer de rauwheid van het bestaan. Ik heb de moed om liefdeloosheid, de gevolgen van geweld en onrechtvaardigheid recht in de ogen te kijken. Ik ben present en blijf op eigen benen staan. De angst om dit in de ogen te kijken, transformeert zich tot daadkracht en liefde. Ik ervaar dat, hoe meer ik de rauwheid van het leven zie, hoe fijngevoeliger de liefde wordt die ik geef. Hoe meer ik in contact ben met de pijn, hoe sterker en hoe stralender de liefde en mijn compassie.”

‘Zie, je bent al vrij’ is de titel van het nieuwste boek van Hans Knibbe. En dat is het radicale en ook hoopvolle van dit pad: je kan de kramp in één keer loslaten.
Dat is het zicht, the view: we verschuiven onze manier van kijken van duaal naar non-duaal. De klassieke metafoor voor deze doorsnijdende manier is het beeld van het doorsnijden van het touw dat de korenschoof bij elkaar houdt. Alles valt in één keer open. Alsof je openklapt in de vrije ruimte en jezelf loslaat. Je laat je persoonlijkheid los of datgene waarvan je denkt dat het je persoonlijkheid is. Als je die vasthoudendheid kan loslaten, ga je jezelf veel losser en ruimer en vrijer ervaren. Ongecompliceerd en liefdevol, helder en compassievol.
Dat is de oefening. Daarmee gaan we aan de slag.

Maar het moet gezegd: we zijn veel vertrouwder met onze psyche en onze verkrampingen dan met de natuurlijke, ongecompliceerde staat van onze spirit. Daarom besteden we in het begin veel aandacht aan het tot stand brengen van een dialoog tussen de psyche en onze spirit. We nodigen de psyche uit om te openen, te ontspannen en te ontvouwen in de ruimte van de spirit, in de ruimte van Zijn.
Zonder de psyche fout te maken, weg te poetsen of te corrigeren. Hij maakt wezenlijk deel uit van wie we zijn, hij is zelf gemaakt van Zijn, zij het in verwarde, verdichte vorm. We kunnen hem beter goed leren kennen en er een constructieve relatie mee opbouwen.

Het is een pad dat moed vergt, moed om te leven zonder houvast, om de openheid binnen te gaan en onbevangen te zijn. Het vergt wel wat om te zijn met alles wat er is, inclusief je eigen pijn en onvermogen… en daarmee in relatie te zijn! We leven in een cultuur waarin het not done is om te zeggen dat het moeilijk gaat, dat iets niet lukt. Zijn we niet allemaal meesters in het vermijdend communiceren, bang voor afkeuring?

Werkelijke moed is de durf je te laten ontroeren. Je hart zo open te zetten dat je geraakt kunt worden. Niet muren metselen en zeggen: Kijk mij eens flink zijn! Dat heeft niets met moed te maken, dat is schijterigheid, want alleen wie bang is doet een harnas aan.
(Hans Laurentius)

 Zijnsoriëntatie is een prachtig pad om daarmee te oefenen. Meer mens te worden, in al zijn imperfectie, in al zijn glorie. En daardoor juist meer verbinding en liefde ervaren.
Het vergt een soort vurigheid om niet tevreden te zijn met een middelmatig, dof of verkrampt leven waarin alles onder controle is en in compartimenten opgedeeld.
Maar ik zie overal vurige, moedige mensen die houden van glans en glorie, van het waarachtige, liefdevolle leven…

Ik ben ervan overtuigd dat de meeste mensen een intuïtie hebben van een leven dat vrijer, moeitelozer en zorgelozer is dan het leven dat ze doorgaans leiden.
En als dat zo is, dan zijn jullie heel welkom!

Voor de officiële zijnstraingen in Antwerpen: www.zijnsorientatie.be
Voor individuele begeleiding en workshops ‘Met zicht op Zijn’, contacteer mij.

Trees Dewever,
februari 2015