Massage op de kleren, hoezo?

By Trees Dewever | 03/12/2013

Ik krijg wel eens meewarige blikken als ik zeg dat ik massages geef. Het staat niet echt chic op een naamkaartje. De perceptie in onze contreien is nogal hardnekkig: je lost er niets mee op, het ontspant wellicht, maar het is luxe en misschien is het wel seksueel! Baat het niet dan schaadt het niet, in het beste geval. De term massagetherapie verheldert niet zo veel. Mijn oogarts houdt haar hoofd schuin en mompelt ongelovig: “Maar wat doe je dan precies?” Want voor fysieke blokkades is er toch de kinesist en voor psychologisch ongemak is er de psycholoog, zie ik haar denken. Was het maar zo simpel. Hoe meer gespecialiseerd, hoe nauwer de blik. Het wordt nog erger als ik zeg dat ik mensen begeleid volgens de Zijnsgeoriënteerde visie, maar dat is een ander verhaal. Of toch niet helemaal. Ik heb hoe dan ook iets te verduidelijken!

Massage is natuurlijk zo oud als de straat en sinds mensenheugenis hebben stammen uit alle delen van de wereld hun eigen massagespecialismen. Duizenden jaren lang werden massagetechnieken gebruikt om allerlei klachten en spanningen te verlichten, atletische kracht te versterken, genot te voelen en zelfs diepe spirituele ervaringen te ondergaan. Jammer toch dat lichaamstherapie in de ogen van veel mensen nu versmald is tot prestigieuze, medische revalidatietechnologie. Het hoofd kinesitherapie van een groot ziekenhuis vertelde mij enige tijd geleden, nadat hij een massage had ontvangen, dat zijn medewerkers te kort schieten op wat ik bied: diep ontspannende massages geven. Dat ze er zelfs bang van zijn en het ook niet geleerd hebben, terwijl er zo’n hoge nood is…

De recente westerse geschiedenis van massage begon omstreeks 1800, waar de Zweedse intellectueel en theoloog Per Hendrik Ling, een vorm van bewegingstherapie ontwikkelde – heilgymnastiek of Zweedse massagegenoemd – die helend was voor lichaam en geest, aanvankelijk vanuit het verlangen om zijn eigen pijnen te verlichten. Hij wordt gezien als de ‘vader van de massage’. Maar het was de Nederlandse arts en masseur Johann Georg Mezger die de Zweedse massage verder ontwikkelde en als grondlegger van de manuele kinesitherapie – fysiotherapie in Nederland – wordt beschouwd. Zijn standbeeld staat in Domburg, waar hij vele beroemdheden behandelde in zijn villa. Deze massage wil vooral het fysieke lichaam herstellen door gewrichten weer soepel te maken en spierblokkades weg te kneden. Een betere doorstroming van bloed en lymfe stimuleert het herstelproces, toxische stoffen worden sneller afgevoerd.

De Californische massage werd ontwikkeld eind de jaren zestig in het Esalen Instituut, een bekend psychologisch centrum in Californië. Hier was meer aandacht voor het totale welzijn en het ontspannen van het fysieke én emotionele lichaam. De strijkbewegingen werden langer en zachter, het genietende en holistische aspect werd belangrijker. Er werd gestreefd naar meer zintuiglijk bewustzijn. De koesterende aanraking moest het gefragmenteerde lichaam een gevoel van diepe rust en eenheid schenken. Californische massage blijft de basis van veel technieken, maar werd later verrijkt, verdiept en van zijn softe hippie aura bevrijd.

In dezelfde revolutionaire jaren zeventig werden allerlei nieuwe therapieën ontwikkeld vanuit een ongenoegen met de toenmalige geestelijke en medische zorg. In het Indiase meditatiecentrum van de spirituele leider Osho werd duchtig geëxperimenteerd. Rebalancing werd een lichaamsgerichte, spiritueel-therapeutische benadering waarin verschillende vormen van lichaamswerk gecombineerd werden: Rolfing, Alexander-techniek, Trager, Feldenkrais, Cranio-sacraal-therapie en Bio-energetica. Het lichaam wordt gezien als een neerslag van vroegere, pijnlijke ervaringen die vastgehouden worden en verharden. Door diepe, aandachtige of speelse aanrakingen en manipulaties wordt bewustzijn ontwikkeld en ruimte geboden in die verkrampte gebieden, waardoor meer beweeglijkheid en gemak voelbaar worden. Ik kreeg twee jaar les van een Rebalancer – het betekende de start van mijn praktijk en een belangrijke stap in mijn bewustzijnsproces.

In de jaren tachtig en negentig ontstond in de USA een boom van lichaamsgerichte therapieën. Er werden verenigingen voor massagetherapie opgericht, er werd onderzoek verricht en vele artsen, verpleegkundigen en therapeuten integreerden een vorm van massagetherapie in hun standaardpraktijk. De staat Florida bijv. kende in 1995 al 5000 bevoegde massagetherapeuten. Ook Nederland is vertrouwd met bijv. haptotherapie, een begeleidingsvorm waarin aanraking wordt gebruikt om contact te maken met diepere gevoelslagen. Alternatieve therapieën worden er meer en meer geïntegreerd in de reguliere zorgsector. Vlaanderen daarentegen is een woestijn op het vlak van lichaamsgerichte therapieën. Veel meer dan een Shiatsu-vereniging is er niet te vinden. Goede opleidingen zijn schaars en het klimaat blijft wantrouwig. Zes Belgische universiteiten hebben zich recent uitgesproken tegen de erkenning van osteopathie. Hoewel vaak geconsulteerd, is er van overheidswege veel scepsis t.a.v. homeopathie, chiropraxie of acupunctuur. Er zijn ook honderden vormen van massage en lichaamsgerichte therapieën, wat wellicht niet ten goede komt aan de erkenning en de ernst van het vak.

In deze weinig fijnzinnige en misprezen lichaamscultuur je weg vinden is niet eenvoudig.
I did it my way.Door de beoefening van Thaise massage kwam ik in contact met oosterse benaderingen en leraren. Het heeft tijd nodig gehad vooraleer ik voeling kreeg met energetisch werken en wat ‘energetische doorstroming’ dan wel betekende. Ik vind het nog altijd vreemd dat wij dit op geen enkele manier aangereikt krijgen in de bestaande medische kennis of gezondheidsleer, honderd jaar na de ontdekking van de kwantum-theorie en intussen versmacht in een web van elektromagnetische golven. Dertien jaar geleden was ik verbaasd toen mijn leraar in Chiang Mai zich boos maakte toen studenten gingen zitten op een kussen dat bedoeld was voor het hoofd: “Other energy!”. De kloof tussen oost en west is nog altijd diep. Hier gaat ook alles zo snel, terwijl in het oosten ervan uitgegaan wordt dat je een half leven moet oefenen bij een leraar om iets van de leer te kunnen snappen. Voor Westerlingen blijft het ongelooflijk moeilijk om waarde te hechten aan dingen die we niet zien en vatten, maar enkel kunnen voelen of ervaren. Dat stuk hebben we netjes ondergebracht in kunst en religie…

Door het lichaamswerk uit de Thaise massage en de Rebalancing werd ik gevoeliger. Mijn lichaam begon trillingen en innerlijke bewegingen te voelen waar ik vroeger niets voelde. Krinkelende tinteling voelt beter en levendiger dan beton en ik begon er plezier in te vinden! Al had ik heftige ervaringen na mijn eerste massages: van rauw verdriet tot een spirituele, gelukzalige heelheidservaring. Maar verhardingen werden zachter, ik leerde aarden, uitademen, openen, genieten en ontvangen. Ik bleef tomeloos geïnteresseerd in de relatie tussen lichaam en geest, maar vond de meeste opleidingen in Vlaanderen te soft en te weinig onderbouwd. In 2006 ontdekte ik Zijnsoriëntatie in Utrecht en ik volg er nog altijd les. Het blijft iets voor moedige mensen: de donkerste krochten van je ziel worden omgewoeld, maar je leert er ook om geluk en heelheid als uitgangspunt voor je leven te nemen en dat vraagt veel gewenning. Boeddhisme en psychotherapie, lichaamswerk en meditatie: uniek en mooi. Het is intussen de inspiratie geworden voor elke massage of begeleidingssessie die ik geef.

Mijn massage op de kleren is handig meegenomen voor mensen die schroom hebben om zich uit te kleden, maar het is een volwaardige behandeling. Qua diepte en effect maakt het niet zoveel uit als je op de huid of op de kleren werkt. Misschien voelt het sensueler om een hand op je huid te voelen met een fijne laag aromatische olie ertussen. Het lijkt erop dat ik door dichter bij mezelf te komen ook dichter bij de ander kan komen. Zonder angst, of programma, of hoop op succes. Ik ben getraind om spiegelend en open aanwezig zijn, al het unieke verwelkomend en erend. Ik begrijp de angst van kinesisten in medische bedrijven om ontspannende massages te geven. Het is een innige uitwisseling en de houding / uitstraling van de masseur is bepalend voor het rustgevende effect. Ik heb gezien hoe belangrijk het vormveld is in menselijke relaties. Het is gewoon onaangenaam om een massage te krijgen van iemand in tijdsnood, die zelf gespannen is en je de boodschap geeft dat er wel een en ander dient gecorrigeerd te worden. Houding is belangrijker dan inhoud.

Ik ben gewoon blij met hetgeen ik aan te bieden heb, op mijn stille en stijlvolle plek. Een integrale begeleiding waar ik al mijn kennis, ervaring en inspiratie van de afgelopen veertien jaar kan kneden tot mijn eigenste magic touch. Voor mensen die zich aangesproken voelen – of ik nu masseer, coach of les geef. Ik voel me meer kunstenaar dan zorgverstrekker. Ik schets en wieg en brush en gom en probeer opnieuw. Ik schilder en knip en plak en golf en wacht. Met zorg en respect voor de menselijke geest en het menselijke lichaam – het kostbaarste en schoonste materiaal, mét al zijn capriolen. Het zal wel geen toeval zijn dat ik mijn halve leven in de schaduw van kunstenaars heb gewerkt. Toch voel ik schroom om de ervaringen uit mijn praktijkruimte te delen. Hoe kan ik zinnig schrijven over onbeschrijfelijke momenten? Over het verlichtende zuchten, over ontroerd worden door zoveel liefde en zoveel pijn, over het smelten van verharde schouders onder mijn hand?
Ik laat een koppel aan het woord die onlangs bij me was om elkaar te leren masseren en mij nadien een mailtje stuurde:

Hij: “Ik wens u te bedanken voor de memorabele initiatie die u ons afgelopen donderdag bezorgde, alsook voor het toesturen van de betreffende documentatie”.

Zij: “We hebben allebei écht genoten van die zalige uren. Het was de aanzet tot iets wonderlijk. Iets innig & mooi om voor altijd te koesteren. We hebben er van geproefd, het heeft iets in ons wakker gemaakt en we willen er ons graag verder in verdiepen”.

Misschien vat onderstaand gedicht van Herman de Coninck nog het best samen wat ik doe. Hij laat zo mooi zien hoe strategisch we altijd bezig zijn om de ander te verbouwen, om zelf gezien en bemind te worden. Maar hij maakt ook de brug van het duale naar het non duale: er is eigenlijk niets te doen, de dingen gebeuren, alles is al compleet!

‘Slaap maar,’ zeg ik
tegen een dochter die allang slaapt
en daar wakker van wordt.

Het onweert. Misschien wil ik wel
dat zij bang is, dan kan ik vader zijn.
Maar ik kan niets anders dan samen met haar
niets kunnen.

Zoals woorden. De dingen gebeuren.
Zonder woorden zouden ze ook gebeuren.
Maar dan zonder woorden.

Trees Dewever, Brugge, december 2013

Posted in massage

Massage, de kunst van aanraken

By Trees Dewever | 17/01/2011
Massage is zo oud als de straat. Door het simpele feit dat iedereen aanraking nodig heeft en er af en toe momenten zijn in een mensenleven waarbij aandacht en contact ondersteunend werken. Het maakt niet zo veel uit als het om fysiek of emotioneel ongemak gaat. Wie bracht ook al weer die scheiding aan ?! Baby’s die niet of weinig worden aangeraakt ontwikkelen minder goed en krijgen stoornissen op vlak van motoriek en gedrag.
Massage is procesondersteunend voor mensen die een moeilijke periode doormaken. Het is verwarmend, koesterend, en een uiting van liefde en zorg.
Bovendien heeft het een positieve invloed op alle lichaamsfuncties: bloeddoorstroming, lymfestroming, ademhaling, zenuwstelsel en via neurofysiologische prikkels werkt het ook positief in op gemoed en gedrag. Afvalstoffen worden sneller afgevoerd, waardoor je beter herstelt na een ziekte. Je ontwikkelt een meer gevoelig zintuiglijk bewustzijn, je krijgt meer contact met je lichaam. Een gevoel van welbehagen en genot stimuleert de hormonale werking (oxytocine) en brengt zelfgenezende reflexen op gang.
Maar bovenal is het levenskunst die de kwaliteit van je leven verhoogd en rijker maakt. Iedereen kan masseren, en geven is net zo interessant en heilzaam als ontvangen. Want ook dat is voor velen een grensverleggend gebaar: je eilandje verlaten en je openen voor contact en intimiteit – een oefening in overgave en vertrouwen – een relationeel gebaar…
Hoe heerlijk zou het niet zijn als koppels, familieleden of vrienden af en toe de tijd namen om elkaar te masseren. Een mooie oefening om op een bijzondere manier in contact te zijn, voorbij het mentale en het verbale. Diep aanraken en raken, delen, voelen en genieten. Stille afstemming en diepe verbondenheid die je voeren naar ongekende gebieden in jezelf.
De beste kuur tegen ons gevoel van afgescheidenheid en isolement. Het beste alternatief voor onze kille maatschappij waar de beurs en de media domineren en waar we alle contact zijn kwijtgeraakt met onze lichaamswijsheid , ons hart, ons zweet, onze jus de vie. Zou het dat zijn wat Jan Fabre bedoelt als hij schrijft dat er te veel renaissance is in ons leven?
We leven ons leven vanuit een smal perspectief, in een strakke plattegrond en binnen een streng verwachtingspatroon. Een breed scala van beleving, plezier en mysterie wordt daardoor afgesloten. Dat heeft zijn tol.
Massage is een manier om de splitsing tussen hoofd en lichaam te herstellen – tussen onszelf en de ander, tussen onszelf en de wereld.
Massage kneedt je lijf present, onttovert je in het hier en nu, en kust je hart wakker! Zo dichtbij, eindelijk thuis.
Massage is ambachtelijk, schoon en eenvoudig. Je hebt er enkel je twee handen voor nodig, een paar zachte handdoeken, wat plantaardige olie, een beetje magie… en het avontuur ontvouwt zich!
Massage is delen en opent de poort naar onderzoek en communicatie. Over wie je bent, wat je wilt en niet wilt, wat je verlangt, over wat je blij en verdrietig maakt.
Ik vind het een plezier om mensen te begeleiden in hun eerste stappen om te leren masseren. Ik hou van de verwondering van mensen over wat hun aanraking met een malse en liefdevolle hand kan teweegbrengen. Ik hou ervan om te zien hoe mooi ze worden als ze diep ontspannen zijn.
Ik hou van een lichte, speelse en tedere toets. Niet-problematische, open aandacht is het sleutelwoord. En daarover alleen al kan je een boek volschrijven, of beter: daarmee kan je een leven lang oefenen.
Massage is zoals alle waardevolle dingen: eenvoudig én complex, licht én diep, zacht én indringend. Een kunst, een houding. Om te leren, om te koesteren.
Kom je proeven?
Trees Dewever, maart 2009.
Posted in lichaamskunst, massage